اندازه دور سر نوزاد يكي از ملاك‌هاي سلامت و رشد طبيعي نوزاد است. متخصصين براي اندازه گيري دور سر نوزاد فاصله بين وسط پيشاني تا دورترين ناحيه پشت سر را توسط يك نوار مخصوص كه دقيقا در بالاي گوش نوزاد قرار مي‌گيرد، اندازه مي‌گيرند. پس از بدست آوردن اندازه دور سر، آن را با نمودار رشد مورد مقايسه قرار مي‌دهند كه با توجه به اين مقايسه مي‌توان وضعيت سلامت رشد نوزاد را مورد بررسي و ارزيابي قرار داد. از اين جهت اندازه دور سر يكي از ملاك‌هاي مهم براي ارزيابي سلامت و رشد مغز كودك مي‌باشد؛ آشنايي با اندازه طبيعي و غيرطبيعي دور سر به والدين كمك مي‌كند تا از سلامت فرزند خود اطمينان حاصل نمايند. مشاوره كودك مي‌تواند در اين زمينه به شما كمك كند. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه مشاوره كودك كليك كنيد.

منبع: اندازه دور سر نوزاد

اهميت اندازه دور سر نوزاد

اندازه گيري دور سر نوزاد از هنگام تولد تا دو سالگي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است چراكه اين مسئله نشان دهنده ميزان رشد مغز نوزاد است. در 6 ماه اول زندگي بهتر است كه هر ماه دور سر نوزاد اندازه گرفته شود. رشد سر بسيار كم يا بسيار بزرگ مي‌تواند نشان دهنده اختلالاتي در مغز يا جمجمه مانند هيدروسفالي يا ميكروسفالي باشد. بايد توجه كرد كه مقداري اختلاف در اندازه سر نوزاد نسبت به همسالان وجود دارد كه اين يك مسئله طبيعي مي‌باشد. در هر صورت بهتر است براي ارزيابي بيشتر و دقيق‌تر به پزشك اطفال مراجعه كنيد چراكه پزشك با استفاده از يك نوار مخصوص و نمودار رشد، اندازه سر نوزاد را به طور دقيق محاسبه مي‌كند. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه هيدروسفالي و ميكروسفالي كليك كنيد.

اندازه طبيعي دور سر نوزاد

كوچك بودن و يا بزرگ بودن بيش از حد دور سر نوزاد نشان دهنده يك مشكل است. زماني كه دور سر نوزاد به وضوح نسبت به ساير همسالان خود كوچك‌تر باشد آن را ميكروسفالي مي‌نامند. همچنين زماني كه دور سر نوزاد نسبت به همسالانش بسيار بزرگ‌تر باشد آن را هيدروسفالي مي‌نامند. بنابراين براي پي بردن به سلامت نوزاد، اندازه طبيعي دور سر اهميت بسيار زيادي دارد.

يكي از ملاك‌هايي كه مي‌تواند در اندازه طبيعي دور سر نقش داشته باشد، سن بارداري حين تولد است. به طور طبيعي پس از 9 ماه بارداري اندازه طبيعي سر بايد حدود 35 سانتي‌متر باشد. زمانيكه نوزاد تولد زودرس يا نارس داشته باشد اين اندازه به حدود 32 سانتي‌متر مي‌رسد. بنابراين براي اندازه‌گيري طبيعي دور سر بايد سن بارداري و سن نوزاد را در نظر گرفت. براي مشاهده استاندارد جدول قد و وزن نوزاد كليك كنيد.

نحوه رشد دور سر نوزاد

رشد دور سر نوزاد در طي سال اول زندگي بسيار سريع رخ مي‌دهد. به طوري كه در 6 ماه اول زندگي حدود 9 سانتي‌متر و 3 سانتي‌متر هم در 6 ماه دوم سال اول زندگي افزايش پيدا مي‌كند. در نتيجه مي‌توان گفت كه با افزايش رشد مغز، اندازه جمجمه هم افزايش پيدا مي‌كند. با اين حال رشد هر نوزاد با نوزاد ديگر متفاوت است و تفاوت‌هاي زيادي بين نوزادان وجود دارد كه اندازه دور سر هم از اين قاعده مستثني نيست. براي آشنايي با مراقبت هاي لازم در خصوص نوزاد تازه متولد شده كليك كنيد.

اندازه دور سر نوزاد و بهره هوشي

از آنجايي كه اندازه دور سر نشان دهنده رشد مغز است، مي‌تواند با بهره هوشي كودك هم ارتباط داشته باشد. به عبارتي اندازه دور سر بزرگ‌تر در سال اول زندگي مي‌تواند با ضريب هوشي بالاتر در سنين 4 تا 8 سالگي ارتباط داشته باشد. با اين حال بايد توجه كرد كه كوچك‌تر بودن سر نوزاد به منزله آن نيست كه ضريب هوشي پاييني دارد. عوامل مختلف ديگري نظير آموزش، وراثت، محيط و… بر سطح بهره هوشي تاثير مي‌گذارند. از اين جهت نمي‌توان نتيجه گيري دقيقي در ارتباط با اندازه دور سر و بهره هوشي نوزاد ارائه داد.

روش‌هاي درماني كوچكي يا بزرگي سر نوزاد

روش‌هاي درماني براي اندازه غيرطبيعي سر نوزاد عمدتا به جراحي‌هاي مختلف محدود مي‌شوند. يكي از راه‌هاي درماني براي اندازه دور سر بيش از حد بزرگ يا هيدروسفالي، عمل جراحي ايمپلانت يك شنت است. به وسيله شنت مغزي مي‌توان مايع مغزي نخاعي كه در سر نوزاد تجمع پيدا كرده و منجر به رشد بيش از حد آن شده است را به مسير ديگري در بدن هدايت كرد كه امكان جذب آن وجود داشته باشد.

در ارتباط با اندازه غيرطبيعي كوچك سر يا ميكروسفالي تا به امروز روش درماني تدوين نشده است. به عبارتي مي‌توان گفت كه ميكروسفالي يك اختلال ژنتيكي تمام عمر است و هيچگونه درماني ندارد. تنها روش‌هاي درماني كه براي ميكروسفالي وجود دارند به پيشگيري از ابتلا از طريق مشاوره‌هاي ژنتيك و كاهش مشكلات ناشي از اختلال تمركز محدود مي‌شوند.

در برخي موارد با جراحي، سر نوزاد را كمي‌ بزرگ‌تر مي‌كنند كه از وخامت اختلال كمتر شود. از اين جهت براي درمان ميكروسفالي عمدتا بر برنامه‌هاي حمايتي نظير، كار درماني، گفتار درماني، فيزوتراپي و بازي درماني تاكيد مي‌شود چراكه با اين برنامه‌هاي حمايتي مي‌توان توانايي‌هاي كودك را تقويت ‌كند.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02166419012 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول

چه عواملي مي‌تواند بر بزرگي يا كوچكي سر نوزاد تاثير داشته باشد؟

عوامل مختلفي نظير شرايط مادر، مواجهه با مواد سمي در حين بارداري، اختلالات ژنتيكي، مصرف برخي از داروها و ضربه به جنين در حين بارداري از جمله عواملي هستند كه مي‌توانند بر اندازه دور سر نوزاد تاثير بگذارند. همچنين مسائلي مانند عفونت مغز، مننژيت، تجمع بيش از حد مايع مغزي نخاعي، وجود تومور و مشكلات هورموني هم مي‌تواند منجر به رشد غيرطبيعي سر نوزاد شود.

منبع: اندازه دور سر نوزاد